15 czerwca w ramach Akademii Rzepaku odbyła się lustracja poletek demonstracyjnych w Spytkówkach. Zgromadzonych gości powitał Artur Kozera z RAPOOL POLSKA, który przedstawił gościa specjalnego – Jeanne Geißler z RAPOOL RING GmbH oraz powitał naszych ekspertów – prof. Marka Korbasa z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu oraz prof. Witolda Szczepaniaka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, jak również wszystkich gości. Parterami tego wydarzenia były firmy BASF POLSKA oraz COMPO EXPERT POLSKA.
Mariusz Ratajczak, kierownik Stacji Doświadczalno-Hodowlanej SAATEN-UNION Polska w Spytkówkach, opowiedział o firmie i prowadzonych badaniach. Stacja założona została w 2002 roku. Prowadzone są tu ścisłe doświadczenia polowe z gatunkami roślin, takimi jak: rzepak ozimy, pszenica ozima, jęczmień ozimy, pszenżyto ozime, żyto ozime oraz jęczmień jary i owies. Program badawczy stacji obejmuje prace w zakresie selekcjonowania materiałów niemieckich firm hodowlanych wchodzących w skład SAATEN-UNION. Celem działania stacji jest badanie pod kątem przydatności tych materiałów do warunków agronomicznych Polski, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedniego poziomu plonu, zimotrwałości, odporności na choroby i jakości. Prowadzone prace pozwalają ocenić materiał hodowlany i podjąć decyzję co do dalszej hodowli i zgłaszania odmian do oficjalnych badań w COBORU w celu ich rejestracji w Polsce.
Gość Specjalny Akademii Rzepaku
Na początku spotkania Jeanne Geißler z RAPOOL RING GmbH zaprezentowała nową odmianę z kolekcji Rapool. Nasz gość specjalny omówił odmianę DUKE, która posiada pełen pakiet odporności: odporność na TuYV, odporność na Phoma Rlm7 i odporność na pękanie łuszczyn. Oprócz tych atrakcyjnych cech DUKE jest mieszańcem średnim do wysokiego i charakteryzuje się dobrą zdrowotnością w fazie dojrzałości dzięki tolerancji na Verticilium. Ze względu na dobrą zdrowotność DUKE posiada odporność na wyleganie. Jeanne Geißler zwróciła również uwagę na wysoki wigor początkowy odmiany, dzięki któremu bardzo dobrze sprawdza się w późnych terminach siewu. DUKE ma bardzo dobrze rozwinięty system korzeniowy, co pozwala na bardzo dobrą efektywność wykorzystania azotu. Odmiana ta jest tolerancyjna na okresowe susze, posiada wysoką odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion (pod shatter resistance). DUKE jest odmianą wzorcową w oficjalnych badaniach COBORU. Uzyskał znakomite wyniki plonowania z plonem względnym 119 % w 2017 roku i 113 % w 2018 roku. Dzięki tym wynikom DUKE uzyskał szybką rejestrację po 2 latach. Odmiana ta została zarejestrowana w Czechach w 2020 roku z plonem 112 %. Jeanne Geißler podkreśliła, że odmiana DUKE skupia wiele cech pozytywnie wpływających na wysokość i niezawodność plonowania.
Kolekcja odmian rzepaku
Artur Kozera z firmy Rapool Polska zaprezentował bogatą kolekcję odmian rzepaku. Przedstawiciel firmy 
zwrócił szczególną uwagę na odmianę TEMPTATION F1 – nowość 2020 r. Jest to propozycja odmiany z odpornością na wirusa żółtaczki rzepy. Wyróżnia ją duży wigor w okresie jesiennym. Jest dobrym rozwiązaniem w przypadku opóźnienia siewów. Pomimo szybkiego początkowego wzrostu nie ma tendencji do wzrostu wydłużeniowego. Dzięki odporności na wirusa dobrze przygotowuje się do przezimowania poprzez optymalne zbudowanie rozety liściowej. Charakteryzują ją rośliny zdrowe, odporne na wyleganie, o bardzo wysokiej stabilności plonowania niezależnie od poziomu porażenia wirusem. Dodatkową cechą podnoszącą jakość technologiczną jest wysoka zawartość oleju w nasionach. Artur Kozera podkreślił, że odmiana TEMPTATION F1 sprawdza się w różnych regionach Polski, dając stabilne, wysokie plony. Doskonale radzi sobie w sytuacji, kiedy występują stresy biotyczne (choroby, szkodniki) i abiotyczne (susza, niska temperatura itp.). Kolejną odmianą polecaną przez przedstawiciela firmy Rapool była ATORA F1, która charakteryzuje się stabilnym plonowaniem, niezależnie od warunków klimatycznych. Jest tolerancyjna na okresowe susze. Buduje silny, głęboki system korzeniowy. Może być uprawiana na różnych stanowiskach – od słabych do dobrych. Charakteryzuje ją bardzo wysoka tolerancja polowa na choroby występujące w uprawie rzepaku, w tym na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Inną polecaną odmianą z oferty firmy Rapool był PRINCE F1. Jest to odmiana mieszańcowa, zarejestrowana w 2017 roku, jako jedna z pierwszych odmian z odpornością na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Zalecana do uprawy na stanowiskach od średnich do bardzo dobrych. Charakteryzuje ją bardzo wysoka tolerancja na najczęstsze choroby, takie jak: sucha zgnilizna czy zgnilizna twardzikowa. W ofercie firmy znajdują się również odmiany z segmentu odmian o wysokiej odporności na najczęściej występujące rasy kiły kapustnych. Są to odmiany CROME F1 i CROTORA F1.
Eksperci Akademii Rzepaku
Jednym z ekspertów na Akademii w Spytkówkach był prof. Witold Szczepaniak z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Profesor oceniał kondycję roślin na poletkach i podsumował sezon 2020-21. Rzepak w Spytkówkach jest obecnie w okresie nalewania nasion i tworzenia plonu. W tym momencie możemy szacować wysokość plonu. Ekspert zwrócił uwagę na przebieg sezonu wegetacyjnego 2020-21, który był inny niż poprzednie, tzn. mieliśmy typową zimę i chłodną wiosnę. Zimna wiosna wpłynęła m.in. na termin kwitnienia rzepaku, który przypadł w Wielkopolsce na ok. 10 maja, a w roku 2020 rzepaki kwitły już ok. 15 kwietnia. Zdaniem eksperta w sezonie 2020-21 bardzo istotnym elementem w uprawie rzepaku był optymalny termin siewu i odpowiednie odżywienie roślin makro- i mikroskładnikami w okresie jesieni. Profesor Szczepaniak podkreślał, że rzepak buduje fundament pod przyszły plon już jesienią. Prawidłowo rozwinięty rzepak w okresie jesiennym powinien mieć od 8 do 12 liści, grubą szyjkę korzeniową (około 1 cm) oraz głęboko sięgający palowy system korzeniowy (co najmniej 25 cm). Taki rozwój rzepaku zapewnia zarówno zbudowanie podstawowej struktury plonu, tj. zawiązków przyszłych liści, rozgałęzień bocznych, jak i kwiatostanów już w okresie jesiennym, co jest warunkiem uzyskania wysokich plonów nasion oraz dużą odporność na wymarzanie, oraz prawidłową regenerację roślin po zimie. Profesor Szczepaniak podkreślał również, że bardzo ważnym elementem w uprawie rzepaku jest dokarmianie dolistne, które jest podstawowym sposobem dostarczania mikroelementów, gdyż za jego pomocą można pokryć całe zapotrzebowanie rzepaku na te składniki. Najważniejszym mikroskładnikiem w uprawie rzepaku jest bor, dlatego należy nawozić przede wszystkim tym składnikiem (ponad 80% gleb w Polsce odznacza się niską naturalną zasobnością w ten składnik) i manganem, a w dalszej kolejności molibdenem. Prof. Szczepaniak zalecał, aby w sezonie przeprowadzić kilka zabiegów dolistnych w odstępach co 10 dni. W praktyce najczęściej są to 2–3 zabiegi łączące dokarmianie dolistne z ochroną insektycydową i fungicydową.
Ekspertem z zakresu ochrony roślin był prof. Marek Korbas z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. Podczas tej edycji Akademii Rzepaku gościliśmy również dr Ewę Jajor, dr Joannę Horoszkiewicz-Jankę oraz dr. Jakuba Danielewicza z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. Prof. Korbas omówił bieżącą sytuację na plantacjach rzepaku w kontekście występujących chorób. Specjalista stwierdził, że sytuacja na plantacjach rzepaku generalnie jest dobra, a rośliny rzepaku są pokazowe. Wskazując na przyczyny występowania chorób, takich jak: zgnilizna twardzikowa czy sucha zgnilizna kapustnych, profesor wymienił m.in. uproszczenia płodozmianowe – jeśli rzepak za często przychodzi po sobie, to pozostaje dużo resztek, czyli pogarsza się stan fitosanitarny gleby. Czyli im dłuższa przerwa w uprawie rzepaku, tym lepiej. Profesor Korbas wskazywał na czynniki odgrywające istotną rolę w plonowaniu rzepaku. Zaliczył do nich odmianę, glebę, nawożenie, choroby, szkodniki i przebieg pogody, który wszystko modyfikuje. Ekspert podkreślał znaczenie kompleksowości metod w ograniczaniu chorób. Podstawą jest szeroko rozumiana agrotechnika, wybór odpowiednich odmian, a więc hodowla i dopiero na końcu jest chemia. Prof. Korbas zwrócił również uwagę na to, że dobór odmiany będzie bardzo ważną kwestią w Zielonym Ładzie, o którym w ostatnich miesiącach bardzo dużo się mówi. Przypominał również rolnikom o tym, aby dbali o bioróżnorodność, pszczoły i inne zapylacze.
Partnerzy Akademii Rzepaku
Partnerem Akademii jest firma Compo Expert Polska, producent wysokiej jakości, specjalistycznych nawozów i biostymulatorów. Robert Danek – przedstawiciel firmy na Wielkopolskę omówił technologie nawożenie produktami Compo oraz zaprezentował kilka nowości na sezon 2021-22. Nowością do stosowania przed siewem rzepaku jest Kamasol® Black – specjalistyczny nawóz płynny zawierający wysokiej jakości i czystości ekstrakt huminowy. Dostarcza w sposób zbilansowany niezbędne dla żyzności gleby składniki w postaci kwasów humusowych i fulwowych. Stymuluje rozwoju mikroorganizmów glebowych, przez co przyczynia się do poprawy podstawowych parametrów gleby. Silnie stymuluje rozwój korzeni, wzmacnia efekt chelatowania makro i mikroelemntów zapobiegając niedoborom odżywczym roślin. Do nawożenia startowego firma rekomenduje EasyStart® nawóz, który zapewnia doskonałe zaopatrzenie młodych roślin w azot i fosfor rozpuszczalny w wodzie. Rozłożenie nawozu jak najbliżej nasion rzepaku pomoże maksymalnie wykorzystać zawarte w nim substancje odżywcze. NovaTec® 10-30, granulowany stały nawóz nieorganiczny NP do nawożenia startowego lub do nawożenia w uprawach z dużym zapotrzebowaniem na fosforany i umiarkowanym zapotrzebowaniem na azot. Zawiera siarkę. Nowością polecaną przez Roberta Danka jest HydroSpeed® CaB-Max jest to nawóz rozpuszczalny w wodzie, który zawiera azot, wapń i bor. Produkt wzmacnia ściany komórkowe, zwiększa odporność na choroby i poprawia kwitnienie. W ofercie firmy znajduje się również wiele innych nawozów, takich jak: Nutribor®, Nutribor® Fluid SL, Basfoliar® Boron SP, Vitanica® Si, NovaTec® One.
Drugim partnerem Akademii jest firma BASF Polska. Przedstawiciel firmy dr Paweł Kazikowski podkreślił, że w tym roku na wielu plantacjach w Wielkopolsce, i nie tylko problemem było występowanie bodziszka drobnego. Jest to uciążliwy chwast ze względu na masowe występowanie oraz możliwość wydania do dwóch pokoleń w jednej uprawie. Kolejnym chwastem, który w ostatnich latach często pojawia się w rzepaku, jest stulicha psia. Jest to roślina jednoroczna, jara, wschodzi głównie wiosną, rzadziej jesienią, czasami zimuje. Bardzo plenna, wydaje kilkaset tysięcy nasion – ponad 100 000. Do zwalczania chwastów dwuliściennych w rzepaku przedstawiciel firmy BASF polecał Butisan® Star – produkt oparty na dwóch substancjach czynnych: metazachlor i chinomerak. Natomiast do zwalczania chwastów jednoliściennych w rzepaku w ofercie firmy znajduje się Focus Ultra 100 EC zawierający cykloksydym. Prelegent podkreślał, że do zwalczania chorób grzybowych, głównie suchej zgnilizny kapustnych i szarej pleśni, rzepaki wymagają zastosowania dobrego fungicydu o działaniu regulatora wzrostu, który ograniczy rozwój pędu głównego i spowoduje, że rośliny będą tworzyć więcej pędów bocznych, a jednocześnie zwalczą choroby tego okresu. Zdaniem Pawła Kazikowskiego, w momencie osiągnięcia przez rośliny 10-15 cm wysokości, zasadne będzie zastosowanie fungicydu Caryx w dawce 1,0 l/ha. – Preparat zawiera innowacyjną kombinację substancji czynnych (metkonazol i chlorek mepikwatu) i substancji wspomagających. Zastosowany wiosną skutecznie ogranicza wzrost wydłużeniowy rzepaku i hamuje wzrost i rozwój grzybów – sprawców chorób tego okresu. Działanie Caryxu, w odróżnieniu od produktów triazolowych, jest w mniejszym stopniu zależne od przebiegu pogody i temperatury. Bezpiecznie i skutecznie działa już od 5°C zarówno jesienią, jak i wiosną. Po zastosowaniu bardzo szybko jest wchłaniany przez rośliny i nie ma ryzyka jego zmycia przez deszcz. W okresie kwitnienia rzepaku dr Paweł Kazikowski polecał zastosowanie fungicydu Pictor w dawce 0,5 l/ha. Połączenie boskalidu i dimoksystrobiny zapewnia długotrwałą i skuteczną ochronę przed chorobami okresu kwitnienia rzepaku – zgnilizną twardzikową czy czernią krzyżowych.
Na zakończenie Akademii Rzepaku uczestnicy przeszli przez doświadczenia, w których była stosowana ochrona fungicydowa z regulacją wzrostu – produktami firmy BASF. Artur Kozera z Rapool Polska podziękował wszystkim za udział w spotkaniu oraz przedstawił warunki Akcji Rabatowej Rapool 2021, która polega na rabacie w wysokości od 80 do 120 zł za jednostkę siewną, za zakup odmian: TEMPTATION, DUKE, ATORA, PRINCE, CROME, CROTORA i PHOENIX CL. Przedstawił również informacje na temat zapraw, jakie będą dostępne w ofercie firmy Rapool na nowy sezon.
