W obecnym sezonie 2022–23 wegetacja jesienna rzepaku przebiegała bez większych zakłóceń. Jesienią rośliny były dobrze przygotowane do przezimowania. Teraz przed nami wznowienie wegetacji oraz ocena kondycji roślin po zimie. Jak to zrobić i jakie podjąć decyzje, aby nasze działania były trafne i uzasadnione ekonomicznie?
Lustracja polowa
Pierwszym elementem jest kontrola roślin rzepaku na polu. Należy zwrócić uwagę na ewentualne uszkodzenia mrozowe oraz obliczyć liczbę roślin na m2. W pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić system korzeniowy. Ocena korzenia polega na wyciągnięciu go z gleby – uszkodzona część zazwyczaj pozostaje w glebie. Następnie sprawdzamy stan skórki – kory pierwotnej. Jeżeli jest miękka, odchodzi od korzenia może świadczyć o przemarznięciu. Jeżeli korzeń uszkodzony jest na wysokości poniżej 20–25 cm to zazwyczaj nie ma wpływu na plon. Uszkodzenie powyżej 10–12 cm rzepak może zrekompensować wytwarzając korzenie boczne. Należy jednak pamiętać, że takie rośliny mogą być podatne na niedobory wody w glebie.
Test przezimowania rzepaku
Bardzo dobrą metodą oceny kondycji roślin jest przeprowadzenie testu przezimowania rzepaku. Wykonujemy go w czasie wznowienia wegetacji, gdy nie będzie już mrozów i okrywy śnieżnej. Rośliny do testu pobieramy z tych miejsc na polu co, do których mamy wątpliwości, i na których rośliny są w gorszej kondycji. Losowo wybieramy 10 miejsc, z których pobieramy 10 kolejnych roślin w rzędzie. Rośliny wykopujemy zawracając uwagę, aby nie uszkodzić pąka wierzchołkowego i górnej części korzenia. Ważne jest, aby pobrać 5–7 cm górnego odcinka korzenia. W przypadku gdy gleba jest zamarznięta rośliny pobieramy wraz z bryłą gleby.
Pobrane rośliny oczyszczamy z ziemi i płuczemy wodą. Jeżeli pobraliśmy rośliny z bryłą gleby to pozostawiamy je na 2 godziny w temperaturze pokojowej, a w przypadku zamrożonych roślin pozostawiamy je do rozmrożenia. Następnie obcinamy liście u nasady pozostawiając nierozwinięte liście szczytowe. Korzeń skracamy na długość 5–7 cm i przycinamy korzenie boczne. Gdy mamy przygotowane rośliny wkładamy je do pojemnika (tacka lub kuweta) z materiałem chłonącym wodę (lignina, gaz, papier itp.). Następnie umieszczamy w nim przycięte rośliny i przykrywamy warstwą chłonącą wodę, a następnie zwilżamy. Pojemnik odstawiamy na tydzień do ciemnego pomieszczenia z temperaturą 22–24OC. Ważne jest, aby materiał był stale wilgotny.
Ocena kondycji roślin rzepaku
Oceny żywotności roślin dokonujemy po 7 dniach. Wyjmujemy rośliny z pojemnika, przecinamy wzdłuż osi i oceniamy ich kondycję.
Rośliny, które dobrze przezimowały odznaczają się następującymi cechami:
– z ich pąka wierzchołkowego widoczny jest przyrost liści,
– tkanka pąka wierzchołkowego jest elastyczna przy uginaniu i szklista,
– korzeń jest biały lub szklisty, naskórek korzenia nie odchodzi i nie złuszcza się.
Rośliny, które mają przemarzniętą szyjkę korzeniową oraz stożek wzrostu nie mają świeżych przyrostów korzeni, a ich skórka łatwo się odrywa i należy uznać je za martwe. Wynik testu żywotności pozwala określić udział roślin martwych/żywych i jest on pomocny w podjęciu decyzji dotyczącej dalszego postępowania na plantacji rzepaku.
Autor: Artur Kozera
