Wybór odpowiedniej odmiany rzepaku ozimego do siewu jest kluczowym elementem do zapewnienia wysokiej wydajności oraz jakości plonów. Decyzja ta zależy od wielu czynników, takich jak warunki klimatyczne, rodzaj gleby, odporność na choroby oraz cele, na które jest uprawiany. Poniżej przedstawiamy najważniejsze kryteria, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze najlepszej odmiany rzepaku ozimego.
1. Rodzaj odmiany: populacyjna czy mieszańcowa?
Odmiany populacyjne:
- Charakteryzują się mniejszym potencjałem plonotwórczym niż odmiany hybrydowe
- Stabilne w plonowaniu, zwłaszcza na trudnych stanowiskach oraz przy niekorzystnych warunkach pogodowych.
- Posiadają dobrą odporność na choroby.
- Niewielkie wymagania agrotechniczne i ochronne.
- Niższa cena nasion.
Odmiany mieszańcowe (hybrydowe):
- Wyższy potencjał plonotwórczy od odmian liniowych.
- Wymagają zaawansowanej agrotechniki i ochrony.
- Posiadają geny odporności na choroby grzybowe oraz wirusowe.
- Wyższa cena nasion, ale wyższy potencjalny plon
2. Mrozoodporność rzepaku ozimego
Mrozoodporność rzepaków jest kluczowa, zwłaszcza na terenach wschodniej Polski, gdzie zimą temperatury mogą spadać poniżej -20°C. Odmiany rzepaku o wysokiej mrozoodporności lepiej przetrwają mroźne i wietrzne zimy, co zapobiega wypadaniu obsady i likwidacji plantacji. Rośliny rzepaku o lepszej kondycji po zimie dużo szybciej startują wiosną, co przekłada się później na zwyżkę plonu.
3. Tempo wzrostu jesiennego i wiosennego
Jesienią:
- Odmiany o powolnym i umiarkowanym wzroście początkowym będą systematycznie rozwijać się jesienią co spowoduję, że zbytnio nie wybiją w górę co wpływa na lepsze przezimowanie.
- W przypadku opóźnionych siewów należy wybrać odmiany o szybkim wzroście, aby rośliny zdążyły wytworzyć odpowiednią ilość rozgałęzień, która ma w późniejszym etapie wpływ na tworzenie potencjału plonotwórczego.
Wiosną:
- Wczesne ruszenie wegetacji umożliwia lepsze wykorzystanie zgromadzonej wody i azotu.
4. Odporność na choroby
Odporność na choroby, takie jak sucha zgnilizna kapustnych, wirus żółtaczki rzepy, czerń krzyżowych i kiła kapustnych, jest kluczowa. Odmiany z genami odporności nie są całkowicie odporne, ale walka z chorobami jest znacznie łatwiejsza – presja ze strony chorób jest mniejsza co przekłada się na dłużysz czas na wykonanie zabiegu.
5. Odporność na osypywanie nasion
Osypywanie nasion to poważny problem. Odmiany o wysokiej odporności na osypywanie mają bardziej trwałe łuszczyny, co zmniejsza straty plonu spowodowane przez opady deszczu i działanie słońca przed zbiorem i w czasie żniw.
6. Wymagania stanowiskowe
Rzepak ozimy można uprawiać na różnych glebach:
- Na glebach słabszych i zakwaszonych: Wybierz odmiany populacyjne, które lepiej radzą sobie w trudnych warunkach.
- Na glebach mokrych, zlewnych i zimnych: Wybierz odmiany o dużym wigorze początkowym.
- Na stanowiskach zasobnych: Wybierz odmiany o wysokim potencjale plonowania.
7. Wykorzystanie azotu
W obliczu wysokich cen nawozów warto zwrócić uwagę na odmiany, które efektywniej wykorzystują azot. Takie odmiany lepiej przyswajają azot z nawozów i gleby, co przekłada się na jego maksymalne wykorzystanie i wyższy plon.
8. Gdzie znaleźć informacje o wyborze odmiany?
W poszukiwaniu odpowiedniej odmiany warto korzystać z rejestru COBORU, gdzie znajdują się wyniki plonowania różnych odmian w poszczególnych regionach kraju oraz ich najważniejsze cechy. Pomocne także mogą być rozmowy z okolicznymi rolnikami, którzy wysiewają różne odmiany i mają swoje przemyślenia o nich oraz z firmami prowadzącymi sprzedaż materiału siewnego. Zebranie tych wszystkich informacji pozwala dokładniej dobrać odmianę rzepaku ozimego do specyfiki swojego gospodarstwa.
Podsumowanie
Wybór odpowiedniej odmiany rzepaku ozimego jest kluczowy dla sukcesu tej uprawy. Decyzja ta powinna być oparta na analizie takich czynników jak rodzaj odmiany, mrozoodporność, tempo wzrostu, odporność na choroby, osypywanie nasion, wymagania stanowiskowe oraz efektywność wykorzystania azotu. Korzystanie z dostępnych baz danych, takich jak rejestr COBORU, pozwala na świadomy wybór, który przyniesie najlepsze efekty w postaci wysokiego plonu i opłacalności uprawy.
