AktualnościOdmianyPolecane

Kiedy siać rzepak

Najważniejszym zabiegiem decydującym o wysokości i jakości plonów jest siew. Determinuje on wzrost i właściwy pokrój roślin rzepaku przed zimą oraz wpływa na efektywność pozostałych czynników plonotwórczych. Rzepak ozimy jest rośliną bardzo wrażliwą na termin siewu, który powinien być tak dobrany, aby jesienią rośliny mogły wytworzyć rozetę o 10–12 liściach, szyjkę korzeniową grubości powyżej 5 mm, pąk wierzchołkowy wyniesiony maksymalnie do 3 cm i długi korzeń palowy. Taki rozwój rzepaku zapewnia zarówno zbudowanie podstawowej struktury plonu, tj. zawiązków przyszłych liści, rozgałęzień bocznych i kwiatostanów już w okresie jesiennym, co jest warunkiem uzyskania wysokich plonów nasion, dużej odporności na wymarzanie (pod warunkiem, że rzepak jest prawidłowo odżywiony i w terminie zastosowano regulatory wzrostu), jak i prawidłowej regeneracji roślin po zimie. Należy pamiętać, że plon rzepaku kształtuje się już jesienią poprzez zawiązki pędu głównego i pędów bocznych – ich wytworzenie o tej porze roku gwarantuje wysokie i stabilne plonowanie nasion.
Na odpowiednie wytworzenie rozety i korzeni rośliny rzepaku potrzebują od 75 do 85 dni wegetacji, o średniej temperaturze dobowej powyżej 5˚C. Na ogół takie warunki termiczne panują w drugiej połowie sierpnia i na początku września. We wrześniu i październiku średnie temperatury dobowe są niższe, a noce chłodniejsze. W konsekwencji opóźnienie wysiewu nasion opóźnia wschody rzepaku i wydłuża jego rozwój. Wzrost roślin rzepaku jest już wolniejszy w październiku i listopadzie. W tym okresie rośliny powinny się uodporniać na ujemne temperatury panujące zimą.

Terminy siewu rzepaku ozimego w Polsce opracowano około 50 lat temu i praktycznie do dziś się one nie zmieniły. Optymalny termin siewu rzepaku zależy od regionu kraju. Regiony różnią się poziomami średnich temperatur, co przekłada się na długość okresu wegetacji. Najwcześniej należy wysiać rzepak na północnym wschodzie (5–10 sierpnia), gdzie wegetacja jest najkrótsza, natomiast najpóźniej na południowym zachodzie (20–25 sierpnia). Opóźnienie terminu siewu o 5–7 dni względem optymalnego terminu praktycznie nie ma wpływu na spadek plonu nasion. Natomiast większe opóźnienia w siewie rzepaku znacząco obniżają plon lub wpływają na zniszczenie plantacji wiosną wskutek niewłaściwego przezimowania. W ostatnich latach znaczenie optymalnego terminu siewu zmalało z powodu „ciepłych zim” – w Wielkopolsce podczas łagodnych zim rzepak wysiany nawet po 5 września plonował stabilnie. W praktyce na opóźnienie siewu mniej wrażliwe są mające lepszy wigor odmiany mieszańcowe, a bardziej odmiany populacyjne. Należy mieć na uwadze, że błędu popełnionego na skutek opóźnienia siewu nie można naprawić przez zwiększenie normy wysiewu nasion czy aplikowanie większych dawek azotu wiosną.

Rzepak źle reaguje również na wcześniejszy siew, który sprawia, że rośliny są nadmiernie rozrośnięte, a często bardzo wybujałe. W przypadku niektórych odmian rzepaku obserwuje się strzelanie roślin w pęd już jesienią, co znacznie wpływa na niekorzystne przezimowanie. Nierzadko na wcześniejszych zasiewach rzepaku ozimego obserwuje się większe nasilenie suchej zgnilizny kapustnych i mączniaka prawdziwego, a korzenie i stożek wzrostu bywają częściej atakowane przez larwy śmietki kapuścianej i pchełki rzepakowej. Duża liczba tych szkodników może również negatywnie wpływać na przezimowanie rzepaku. Nadmierną wybujałość roślin reguluje się za pomocą regulatorów wzrostu lub fungicydów z grupy triazoli mających również właściwości normujące wzrost rzepaku.

X