Rzepak jest już w fazie pełni kwitnienia. To okres, kiedy rośliny są szczególnie narażone na infekcje powodowane przez choroby, takie jak: zgnilizna twardzikowa, czerń krzyżowych i szara pleśń. Od początku kwitnienia rzepaku aż do fazy opadania płatków (BBCH 60-69) bardzo ważna jest ochrona fungicydowa. W czasie opadania płatków kwiatowych rośliny rzepaku są wysokie, dobrze zbudowane, łan jest mało przewiewny. Taki zagęszczony łan, duża wilgotność i niezbyt wysoka temperatura powietrza to idealne warunki do rozwoju zgnilizna twardzikowej. Choroba ta występuje w temperaturze 5–25°C; optymalnie 16–22°C. Jej rozwojowi sprzyjają m.in.: wysoka wilgotność gleby i powietrza, duży udział rzepaku i innych roślin kapustowatych w strukturze zasiewów, duże zagęszczenie roślin na plantacji, nadmierne nawożenie azotem, uszkodzenia przez szkodniki, herbicydy, nawozy, maszyny, grad, wahania temperatur oraz inne patogeny itp. Szkodliwość choroby jest duża. Poraża łodygi przez co prowadzi do zakłóceń w przewodzeniu substancji pokarmowych i wody, zwiększa skłonność do wylegania, wpływa na obniżenie plonu i jakości nasion. Porażenie łuszczyn powoduje przedwczesne zasychanie nasion i zanieczyszczenie materiału siewnego przez sklerocja.
Objawy na roślinie
Łodyga – plamy początkowo owalne, białoszare, niekiedy koncentrycznie strefowane, stopniowo obejmujące coraz większą powierzchnię pędu; na powierzchni plam biała, watowata grzybnia, przerastająca również wnętrze łodygi; ze zbitej grzybni tworzą się najpierw szare, potem czarne, owalne przetrwalniki grzyba – sklerocja. Liście – symptomy choroby na liściach są trudne do rozpoznania, najczęściej nieregularne, brunatno-szare plamy; brunatnienie i zamieranie zainfekowanych liści. Łuszczyna – łuszczyny bieleją, są wypełnione białą grzybnią i sklerocjami.
Rozwój choroby
Grzyb zimuje w postaci sklerocjów. Najczęściej w okresie kwitnienia na sklerocjach powstają owocniki – apotecja z zarodnikami workowymi (askosporami) rozprzestrzenianymi przez wiatr. Kiełkujące zarodniki początkowo jako źródło substancji pokarmowych wykorzystują często płatki kwiatowe, a następnie infekują tkanki gospodarza. Zarażać może również grzybnia wyrosła ze sklerocjów. Sklerocja w glebie mogą przetrwać 7 – 10 lat. Temperatura przez 3 dni w czasie kwitnienia powyżej lub równa 12°C – sprzyja dojrzewaniu apotecjów.
Próg ekonomicznej szkodliwości
Pierwsze oznaki choroby, 1% roślin z pierwszymi objawami choroby
Zapobieganie rozwojowi choroby
Występowaniu zgnilizny twardzikowej możemy zapobiegać poprzez stosowanie prawidłowego zmianowania, dobór odmian o podwyższonej odporności, niszczenie samosiewów i chwastów z rodziny kapustowatych, optymalną gęstość siewu, racjonalne nawożenie, ochronę przed uszkodzeniami, np. zwalczanie szkodników, stosowanie materiału siewnego pozbawionego sklerocjów itd., zastosowanie przed siewem lub w jego trakcie biopreparatów (ograniczają ilość sklerocjów znajdujących się w glebie), ochronę chemiczna przy użyciu fungicydów.
Ochrona fungicydowa
Bardzo ważnym elementem skutecznej ochrony rzepaku przed chorobami grzybowymi jest prawidłowy dobór środka. Zabieg opryskiwania roślin fungicydami powinniśmy wykonać w okresie opadania płatków kwiatowych lub możemy opóźnić do fazy, w której 30% łuszczyn uzyskało typową wielkość. Opóźniając moment wykonania zabiegu, musimy pamiętać o okresie karencji środka chemicznego. Wykonując zabieg fungicydowy w czasie opadania płatka, chronimy plantacje także przed typowymi chorobami łuszczyn. W praktyce bardzo często zabieg ten łączy się ze zwalczaniem szkodników łuszczynowych: pryszczarka kapustnika i chowacza podobnika. Zabiegi zwalczające szkodniki łuszczynowe wykonywane są w momencie, kiedy rośliny rzepaku jeszcze kwitną, dlatego należy zachować szczególną uwagę na owady zapylające.
Na rynku dostępnych jest wiele fungicydów do zwalczania zgnilizny twardzikowej, które zawierają następujące substancje czynne: azoksystrobina, boskalid, difenokonazol, mandestrobina, prochloraz, fludioksonil i mefentriflukonazol.
