Mszyce to jeden z głównych problemów w uprawie rzepaku jesienią, gdyż stanowi zagrożenie zarówno przez bezpośrednie wysysanie soków roślinnych, jak i przenoszenie chorób, takich jak wirus żółtaczki rzepy (TuYV). Szkody związane z przenoszeniem wirusów nabierają coraz większego znaczenia z uwagi na liczny pojaw jesienią mszycy brzoskwiniowej. Najczęściej spotykane mszyce na rzepaku to kapuściana i brzoskwiniowo-ziemniaczana. Próg ekonomicznej szkodliwości to pierwsze jesienią zauważone osobniki. Skuteczne zwalczanie mszyc jesienią jest kluczowe dla utrzymania wysokiej jakości uprawy.
Identyfikacja mszyc
Mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae) – stadium szkodliwym są osobniki dorosłe i larwy. Formy uskrzydlone mszycy kapuścianej są długości 2,3-2,5 mm. Ich głowa, czułki i tułów są czarne, a odwłok oliwkowozielony z dużą plamką i 1-2 przepaskami. Mają też słaby nalot woskowy. Ich skrzydła są przezroczyste i długie. Osobniki bezskrzydłe są długości do 1,8-1,9 mm. Mają ciało owalne, niemal eliptyczne, zielonożółte, zielone lub różowe.
Mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana (Myzus persicae) – ma oliwkowozielony kolor i jest mniejsza niż mszyca kapuściana. Stadium szkodliwym są osobniki dorosłe i larwy. Formy uskrzydlone są długości 2-2,4 mm. Mają długie i przezroczyste skrzydła. Ich głowa, tułów i odnóża są ciemnobrunatne, a odwłok zielony z ciemnymi plamkami. Mają też słaby nalot woskowy. Osobniki bezskrzydłe są długości 2-2,6 mm, ciało zielonożółte, na stronie grzbietowej dwa rzędy ciemnych plamek. Na ciele mają też szarobiały lub niebieskawy nalot woskowy.
Cykl rozwojowy mszyc
Mszyce rozwijają w ciągu roku kilka a niekiedy kilkanaście pokoleń. Jest to gatunek jednodomny i holocykliczny. Stadium zimującym są jaja na roślinach żywicielskich. Wiosną z jaj wylęgają się bezskrzydłe samice, które rozmnażają się dzieworodnie. Formy uskrzydlone pojawiają się w czerwcu a szczyt liczebności występuje w lipcu i sierpniu. Na przełomie sierpnia i września pojawia się pokolenie płciowe, po zapłodnieniu samice składają zimujące jaja.
Szkodliwość
Osobniki dorosłe jak i kolonie larw uszkadzają bezpośrednio zielone części roślin. Żerują przede wszystkim na dolnej stronie blaszki liściowej. Bardzo duża liczebność może doprowadzić do więdnięcia i żółknięcia liści, a nawet zamierania całych roślin. Groźna jest również pośrednia szkodliwość związana z możliwością przenoszenia wirusów. Gatunek jest jednym z głównych wektorów wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Silne infekcje mogą wpływać na obniżenie plonu a także spadek jego jakości. Szczególnie niebezpieczna jest ciepła jesień podczas, której mszyce szybko się namnażają i mogą bardzo długo nalatywać rozwijać się na rzepaku. Najgroźniejszy w skutkach jest liczny pojaw w pierwszych fazach rozwojowych rzepaku.
Zapobieganie
- Przerwanie tzw. zielonego mostu. Dla rzepaku zielony most tworzą takie gatunki jak: gorczyca biała czy rzodkiew oleista .
- Uprawa odmian rzepaku o podwyższonej odporności na wirusy.
- Mszyce mają najwięcej naturalnych wrogów, np. gąsieniczniki, biedronki, drapieżne pluskwiaki, larwy bzygowate, niektóre pryszczarki, złotooki itp.
Ochrona chemiczna
Mszycę należy zwalczać po przekroczeniu progu ekologicznej szkodliwości, podczas licznego pojawu szkodnika, co przypada zwykle od września do listopada. Lista środków do zwalczania mszyc w fazie BBCH 10-17 (rozwój liści) to:
PYRETROIDY – najskuteczniej działają w temperaturze poniżej 20°C
Decis Mega 50 EW (deltametryna) w dawce 0,15 l/ha – można stosować w Integrowanej Produkcji
Delta 50 EW (deltametryna) w dawce 0,15 l/ha – można stosować w Integrowanej Produkcji
Delta-Glob 25 EC (deltametryna) w dawce 0,35 l/ha
NEONIKOTYNOIDY – działają w szerokim zakresie temperatur
Aceptir 200 SE (acetamipryd ) w dawce 0,25 l/ha – można stosować w Integrowanej Produkcji
Apis 200 SE (acetamipryd) w dawce 0,25 l/ha – można stosować w Integrowanej Produkcji
Los Ovados 200 SE (acetamipryd) w dawce 0,25 l/ha – można stosować w Integrowanej Produkcji
NEONIKOTYNOIDY + PYRETROIDY – działają w szerokim zakresie temperatur
Inazuma 130 WG (acetamipryd, lambda-cyhalotryna) w dawce 0,25–0,3 kg/ha
Inpower 130 WG (acetamipryd, lambda-cyhalotryna) w dawce 0,25–0,3 kg/ha
Nepal 130 WG (acetamipryd, lambda-cyhalotryna) w dawce 0,25–0,3 kg/ha
