11 marca 2025 roku w Knybawie k. Tczewa na Akademii Rzepaku Artur Kozera z Rapool Polska przedstawił temat dotyczący uprawy rzepaku w obliczu zmieniających się warunków uprawy. Prelegent omówił wybrane wyniki doświadczeń agrotechnicznych prowadzonych na Platformach Doświadczalnych RAPOOL Xperience. Zwrócił również uwagę na fakt, że współczesne rolnictwo stoi przed wieloma wyzwaniami, w tym ochroną upraw przed chorobami i szkodnikami. Jednym z największych zagrożeń w uprawie rzepaku ozimego jest kiła kapusty – choroba wywoływana przez Plasmodiophora brassicae. Aby skutecznie przeciwdziałać jej skutkom, hodowcy wprowadzają na rynek innowacyjne odmiany rzepaku o podwyższonej odporności, takie jak np. CREATE, CROCANT, CROMAT.
Kiła kapusty – jedno z największych zagrożeń w uprawie rzepaku
Kiła kapusty to choroba, która powoduje deformacje korzeni, utrudnia pobieranie wody i składników odżywczych, prowadząc do znacznego spadku plonów. Problem staje się szczególnie dotkliwy na polach o dużym udziale roślin krzyżowych w płodozmianie. Choroba ta potrafi utrzymywać się w glebie przez wiele lat, nawet do 20 lat w sprzyjających warunkach. W związku z tym kluczowe znaczenie ma wybór odmian rzepaku o podwyższonej odporności.
Odmiana CREATE – przełom w walce z kiłą kapusty
Jednym z najnowszych rozwiązań w ofercie firmy Rapool jest odmiana CREATE. Wyróżnia się ona rozszerzoną odpornością na najczęściej występujące patotypy kiły kapusty. Posiada gen odporności na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) oraz gen RLM7. Jest to odmiana z nową rozszerzoną odpornością na kiłę kapusty. Aby rozszerzyć zakres ras, hodowcy wprowadzili nową cechę odporności CRE1 (Clubroot Resistance Enhanced 1). Odmianę tę charakteryzuje wysokie plonowanie w doświadczeniach COBORU. W badaniach przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Roślin na zlecenie COBORU (Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych) odmiana ta wykazała znakomite wyniki. W 2021 roku indeks porażenia wyniósł zaledwie 0,3%, podczas gdy standardowe odmiany z odpornością Mendlowską osiągały poziom 12%. W kolejnym roku porażenie wyniosło 0,7%, co potwierdza jej wyjątkową skuteczność. Odmiana CREATE zapewnia około 85% ochrony przed głównymi patotypami kiły kapusty, co stanowi znaczną poprawę w porównaniu do standardowych odmian, oferujących ochronę na poziomie 60%. Warto podkreślić, że żadna odmiana nie gwarantuje stuprocentowej odporności, ponieważ patogeny wciąż ewoluują, szukając sposobów na obejście zabezpieczeń genetycznych.
Standardowa odporność – odmiana CROCANT
Dla rolników, którzy nie mają jeszcze problemów z przełamaniem odporności kiły kapusty, dobrym rozwiązaniem jest odmiana CROCANT. Zarejestrowana w 2022 roku. Charakteryzuje się podwyższoną odpornością na najczęściej występujące rasy kiły kapusty. Posiada gen odporności na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Wyróżnia ją wysoka tolerancja polowa na suchą zgniliznę kapustnych i Verticillium. Jest to odmiana odporna na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion. Jest rekomendowana w regionach, gdzie kiła kapusty nie stanowi jeszcze poważnego zagrożenia, ale istnieje ryzyko jej pojawienia się w przyszłości.
CROMAT – kolejna linia obrony w walce z kiłą kapusty
Inną interesującą propozycją, którą przedstawiła Artur Kozera jest CROMAT. Odmiana ta od kilku lat znajduje się w ofercie firmy Rapool. Charakteryzuje się podwyższoną odpornością na najczęściej występujące rasy kiły kapusty. Posiada gen odporności na wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Wyróżnia ją wysoka zdrowotność roślin – odporność na Phome oraz bardzo dobra zimotrwałość. Szybko regeneruje się po zimie, ograniczając stres związany z suszą. To odmiana bardzo odporna na wyleganie. Polecana dla gospodarstw, gdzie konieczne jest zrównoważenie odporności na różne patogeny przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności plonowania.
System Clearfield – innowacyjne podejście do ochrony upraw
Dla rolników uprawiających rzepak w systemie Clearfield istotną propozycją są odmiany, takie jak BEATRIX i tegoroczna nowość MIRACULIX. Odmiana BEATRIX przez długi czas była flagowym rozwiązaniem w tej technologii, jednak obecnie ustępuje miejsca nowszej odmianie MIRACULIX. Ta ostatnia charakteryzuje się podwójną odpornością na choroby grzybowe i wirusowe oraz pełnym pakietem zabezpieczeń przed wieloma innymi patogenami. Jest to jedna z najwyżej plonujących odmian Clearfield. Wyróżnia ją stabilny plon nasion w trudnych warunkach uprawy, np. w czasie suszy. Charakteryzuje ją bardzo dobra zdrowotność. Clearfield umożliwia stosowanie specjalistycznych herbicydów, co ułatwia kontrolę chwastów, a nowe odmiany z tej linii zapewniają dodatkowe korzyści w postaci zwiększonej odporności na choroby.
Jak wybrać odpowiednią odmianę rzepaku?
Wybór odpowiedniej odmiany rzepaku jest kluczowy dla osiągnięcia wysokich plonów i ochrony plantacji przed chorobami. W przypadku pól zagrożonych kiłą kapusty najlepszym rozwiązaniem jest odmiana CREATE, oferująca rozszerzoną odporność na najczęściej występujące patotypy kiły kapusty. Dla gospodarstw, w których problem kiły jeszcze się nie pojawił, dobrą alternatywą będzie odmiana CROCANT. W technologii Clearfield warto postawić na nowoczesne odmiany, takie jak MIRACULIX, oferujące pełen pakiet zabezpieczeń przed chorobami i chwastami. W dobie dynamicznych zmian w rolnictwie, wybór nowoczesnych odmian rzepaku stanowi nie tylko inwestycję w plon, ale również skuteczną strategię ochrony przed zagrożeniami, które mogą zniweczyć wielomiesięczny trud włożony w uprawę.
Na zakończenie Artur Kozera zachęcał do kontaktu z doradcami w terenie, którzy pomogą w doborze odmiany dostosowanej do specyficznych warunków lokalnych. Zachęcał także do śledzenia nowinek na portalach społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram czy YouTube, gdzie publikowane są najnowsze informacje oraz wyniki badań.
