W bieżącym sezonie rzepak wykazuje przyśpieszony rozwój jesienią, wynika to z warunków jakie panują i zastosowanej technologii, która temu sprzyjają. Dobrze rozwinięty rzepak może wytworzyć w okresie jesiennym między 2 – 3 kg zielonej biomasy/m², co oznacza, że rozeta rzepaku pobrała między 100 – 150 kg N/ha (w oparciu o świeżą masę). Przekracza to zapotrzebowanie, jako że pożądana ilość to 1 kg biomasy/m² lub 50 kg N/ha.
Co to oznacza dla nawożenia wiosennego?
W oparciu o doświadczenia związane z długofalowym nawożeniem rzepaku, ustalono, że rośliny reagują umiarkowanie na zwiększone nawożenie azotem. Pierwszy wykres przedstawia wyniki w oparciu o kilka doświadczeń z silnie rozwiniętym rzepakiem jesienią. Wyraźnie widać, że nawożenie ilością powyżej 150 kg N/ha nie ma znaczącego wpływu na plonowanie.
Ważenie świeżej masy jest łatwym narzędziem oceny rozety rzepaku przed zimą. Proces ten powinien mieć miejsce przed końcem jesieni oraz należy go powtórzyć w chwili rozpoczęcia wegetacji w przypadku poważnych strat liści w czasie zimy. Umożliwia to obliczenie akumulacji azotu w oparciu o przeciętną wartość ważenia biomasy dokonanego jesienią i wiosną. W tym celu zbiera się oraz waży jeden metr kwadratowy liści rzepaku a ilość zawartego azotu jest ustalana z zastosowaniem odpowiednich instrukcji lub wagi RAPOOL N-test. W przypadku słabych plantacji rzepaku z absorpcją mniejszą niż 50 kg azotu jesienią, zalecamy nieznaczne zwiększenie nawożenia azotem wiosną. Z pomocą Yara ImageIT można również w miarę łatwo ustalić zawartość azotu w rzepaku, korzystając ze zdjęć łanu jesienią oraz na początku wegetacji. W tym celu wystarczy zrobić kilka zdjęć roślin do badań smartfonem oraz poddać je analizie załadowując je do aplikacji. Usługa ta została specjalnie zaprojektowana dla smartfonów i tabletów ponadto jest darmowa.
Wartości począwszy od minimalnie (50 kg N/ha), 70 % ilości azotu (na przykład: 2 kg biomasy oznacza 100 kg N/ha, > 50 * 0,7 około 35 kg N/ha) ilości te mogą być uwzględnione w celu wiosennego nawożenia, zapewnia to dobry potencjał przy zmniejszonym nawożeniu azotem.
Firma Rapool prowadzi od wielu lat doświadczenia w różnych lokalizacjach z zakresu technologii produkcji takich jak termin siewu, różne intensywności nawożenia, systemy przygotowania i uprawy gleby. W oparciu o regulacje dotyczące nawożenia azotem oraz w celu podniesienia jego efektywności przeprowadzono dwa doświadczenia o dwóch różnych intensywnościach: niskiej (120 kg N/ha) oraz wysokiej (170 kg N/ha). Wykres nr 2 przedstawia podsumowanie z ostatnich 5 lat, w oparciu o 2 różne terminy siewu oraz 3 lokalizacje. Uwzględniając skrajnie różne warunki klimatyczne w ostatnich latach oraz udoskonalone mieszańce (energiczny rozwój jesienią + zdrowsze rośliny TuYV) można uznać, że wpływ różnych dawek azotu w pojedynczych przypadkach jest niewielki.
Podsumowanie wyraźnie pokazuje:
- Mniejsze nawożenie azotem -> wyższa zawartość oleju: + 0,6 % to oznacza wyższą cenę: 4 €/t
- Mniejsze nawożenie azotem (- 50 kg N/ha) -> oszczędność kosztów: + około 32 €/ha
- Jeden przejazd przez pole mniej: + 7,3 €/ha
Łącznie mniejsze nawożenie azotem rekompensuje około 50 €/ha = 1,35 dt/ha, a to odpowiada wyższemu potencjałowi plonowania intensywnego nawożenia przy 170 kg N/ha. Ostatecznie, możemy podsumować że rzepak może również przy niskim nawożeniu azotem osiągać atrakcyjne plony. W oparciu o naszą własną sieć doświadczeń pod kątem efektywności azotu możemy stwierdzić, że nowe propozycje odmian z dynamicznym rozwojem jesiennym oraz dużą zdrowotnością (w tym odpornością na wirusa TuYV) mogą kompensować mniejsze nawożenie wiosną. Szczególnie w ciągu ostatnich dwóch lat (2018 – 2019) zaobserwowaliśmy, że wysoko plonujące mieszańce o silnym wzroście jesienią oraz dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym są w stanie stworzyć obiecującą strukturę roślin wczesną wiosną przed pierwszą falą upałów, i wystąpieniem suszy.
Stałe zwiększanie potencjału plonu oferuje nie tylko oszczędności kosztów ale również wpływa na rozwój rzepaku jesienią, a to daje nie tylko możliwość optymalizacji nawożenia azotem wiosną ale jest głównym czynnikiem wysokiego plonowania.
Autor: René Brand, Rapool International
