Sucha zgnilizna kapustnych jest jedną z najgroźniejszych chorób w uprawie rzepaku. Szkody, które powoduje sięgają do 20% w zależności od odmiany, uprawy oraz warunków pogodowych w danym roku. W przypadku wczesnego porażenia, szkody mogą przekroczyć nawet 50%.
Sprawcą wywołującym chorobę jest grzyb Leptosphaeria maculans. Jesienią, na resztkach pożniwnych powstają owocniki stadium doskonałego z zarodnikami. Następnie z owocników uwalniają się zarodniki (askospory), które przenoszone są przez wiatr i infekują młode rośliny. Z chwilą porażenia, na młodych liściach rzepaku pojawiają się jasnobrązowe lub beżowe, owalne plamy z czarnymi zarodnikami konidialnymi (piknidiami). Są one źródłem wtórnej infekcji wiosną. Jeżeli porażenie jest wysokie to pojawiają się nekrozy i liście zamierają. Jednakże największe szkody powoduje dalsze rozprzestrzenianie się grzyba, przez ogonki liściowe do łodygi. Podczas gdy porażenie liści można zrekompensować wzrostem rośliny, to już rozprzestrzenianie się grzyba w obrębie łodygi może wywołać typowe objawy suchej zgnilizny kapustnych. Niesie to konsekwencje gospodarcze polegające na obniżeniu plonu. Zakłócenie istotnych elementów systemu naczyniowego, takich jak przewodzenie substancji pokarmowych i wody, prowadzą najpierw do wylegania, a później do przedwczesnego dojrzewania i obumierania całej rośliny.
Zarządzanie plantacją czyli wybór odmiany zapewniającej bezpieczeństwo uprawy
W związku z tym, iż pierwotne porażenie roślin zaczyna się od zarodników powstałych na resztkach pożniwnych, należy je głęboko przeorywać. Jest to istotne szczególnie na polach, które będą sąsiadowały z plantacjami rzepaku. Należy pamiętać, że płytka orka ścierniska zwiększa ryzyko infekcji suchą zgnilizną kapustnych. Również w czasie młócenia zarodniki mogą przedostać na sąsiednie pola, które są przygotowane pod siewy rzepaku. Jednakże, w porównaniu z ryzykiem infekcji z resztek pożniwnych infekcje przy omłocie są mało istotne. Bez względu na źródło porażenia uprawa mieszańców odpornych na suchą zgniliznę ogranicza ryzyko infekcji.
Od badań do hodowli
RAPOOL od dziesięcioleci prowadzi badania nad odpornością rzepaku na suchą zgniliznę kapustnych. Celem tych działań jest zaoferowanie plantatorom najnowszej i najlepszej genetyki. Dzięki ogromnym wysiłkom badawczym, wykryliśmy różne rodzaje odporności na suchą zgniliznę kapustnych i zintegrowaliśmy je z naszym programem hodowlanym, pod kątem obecnych i przyszłych odmian rzepaku. Klika jednogenowych rodzajów odporności na suchą zgniliznę kapustnych (np. Rlm3, Rlm7) jest powszechnie stosowanych we współczesnych odmianach rzepaku. W 2017 hodowla NPZ Lempke (jeden z udziałowców RAPOOL) opublikowała nowatorską odporność na suchą zgniliznę kapustnych: APR37 – obecnie nazywana RlmS.
RlmS pochodzi od rzepy (B. rapa) i zapewnia wysoki poziom odporności podstawy łodygi. Ta nowa odporność jest genetycznie różna od dotychczas znanych odporności na Phomę. Jest to ważne, gdyż wypracowanie tej samej odporności z czasem sprzyja powstaniu patotypów, które mogą załamać tą cechę. Obecnie Rlm7 jest jednym z przeważających rodzajów odporności na suchą zgniliznę kapustnych w Europie. Jednak, ostatnie obserwacje na niektórych obszarach pokazują rozwój nowych patotypów. Stwarza to potrzebę opracowywania nowych rodzajów odporności. Tworząc mieszańce z genami różnej odporności, wspieramy skuteczne i zrównoważone zarządzanie odpornością w celu jej zachowania najdłużej, jak to możliwe oraz utrzymania pod kontrolą suchej zgnilizny kapustnych na plantacjach.
Po pomyślnym zarejestrowaniu w 2015 roku we Francji pierwszego mieszańca (NAPOLI) z odpornością RlmS, odmiana mieszańcowa KICKER F1 z odpornością RlmS stała się nowym punktem odniesienia względem znakomitej zdrowotności rośliny oraz niezawodnej stabilności plonowania w środkowej i wschodniej Europie. Nie tylko w przypadku odmiany KICKER F1, ale również w przypadku innych odmian pojawiających się w ofercie RAPOOL, można przypisać unikatową i wyjątkową ogólną zdrowotność rośliny odporności RlmS. Oprócz nadzwyczaj zdrowych łodyg (efekt stay-green), odmiany te są również odporne na inne patogeny zyskujące na znaczeniu, takie jak: Sclerotinia czy Verticillium (Rysunek 1). Bardzo zielone i zdrowe łodygi z RlmS mogą również zwiększyć odporność na susze. Mieszance te pobierają dłużej i efektywniej składniki pokarmowe i wodę.
Z hodowlą RAPOOL zawsze w czołówce
W ostatnich latach producenci rzepaku stanęli w obliczu różnych wyzwań, takich jak: duża presja ze strony szkodników, szkody wywołane późnymi przymrozkami, zakaz stosowania kilku środków ochrony roślin, suszy oraz związanego z tym niższego pobierania azotu. Z tych przyczyny w naszej hodowli nacisk przesunął się z selekcji w warunkach optymalnych, na tą w warunkach stresowych. Celem jest stworzenie odmian charakteryzujących się lepszą stabilnością plonu. Szczególnie przy intensywnym płodozmianie z wysokim udziałem rzepaku stabilność plonowania odmiany wymaga wysokiej zdrowotności roślin. Zapewnić to mogą odmiany z kilkoma rodzajami odporności lub tolerancji polowej.
Odmiana KICKER F1 dowiodła już stabilności swojego plonu w Środkowej i Wschodniej Europie. Natomiast najnowsze odmiany hodowli RAPOOL – idą o krok dalej. Posiadają kombinację odporność RlmS plus TuYV, co jest rzadkością na rynku europejskim. Nowe mieszańce z podwójną odpornością na choroby grzybowe (gen RlmS) oraz wirusowe (gen TuYV) to: DOMINATOR F1 oraz AKILAH F1. Obie odmiany przekonują pomyślnymi rejestracjami w Polsce, Republice Czeskiej oraz Ukrainie. Dzięki połączeniu odporności RlmS oraz TuYV, to nowe pokolenie mieszańców jednoczy w sobie niesamowity wigor jesienią, znakomitą efektywność wykorzystania azotu oraz zdrowotność, co skutkuje bardzo wysokim potencjałem plonowania.
Rysunek 1: Oficjalne testy w Republice Czeskiej: Bardzo dobra zdrowotność roślin i plon nowych odmian RAPOOL z odpornością RlmS: AKILAH i DOMINATOR. Wz. 100 % = 5,05 t/ha (wzorzec= Alicante, DK Expiro, DK Expression), 11 lokalizacji. Wskaźnik zdrowotności = suma ocen wyników suchej zgnilizny kapustnych (8 lok.), zgnilizny twardzikowej (7 lok.) oraz zespół chorób systemu korzeniowego (6 lok.).
WNIOSKI:
Nowe mieszańce z opornością RlmS plus TuYV zapewniają:
- Wyższą stabilność plonowania w różnorodnych warunkach uprawy.
- Dodatkową zdrowotność rośliny w przypadku presji ze strony Verticillium oraz Sclerotinia związanej z RlmS.
- Wyższą efektowność fungicydów – mogą być stosowane prewencyjnie lub interwencyjnie ( ze względu lepszą zdrowotność szersze okno aplikacji)
- Bardzo zdrowe i zielone łodygi (efekt stay-green) zapobiegają stresom – lepsze i dłuższe pobieranie wody i składników pokarmowych
- Efektywniejsze wykorzystywanie zastosowanej dawki azotu.
Źródło: Rapool
